ย้อนหลังไปเมื่อ 2 ปีก่อน หรือ ปี 2559 สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (สำนักงาน กกพ.) ได้รับมอบหมายจากกระทรวงพลังงาน ให้เป็นศูนย์กลางในการบูรณาการฐานข้อมูลกิจการไฟฟ้าทั้งหมด โดยเฉพาะในส่วนของไฟฟ้าที่มาจากพลังงานทดแทน ที่ยังไม่มีหน่วยงานใดเป็นผู้รวบรวมข้อมูลต่างๆ อย่างเป็นระบบ ในขณะที่นโยบายการส่งเสริมผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนในประเทศนั้นมีออกมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งโซลาร์เซลล์ พลังงานลม และพลังงานจากชีวมวล จึงเป็นที่มาของ การตั้ง “ศูนย์ข้อมูลสารสนเทศเพื่อการกำกับกิจการพลังงาน” ภายใต้แผนการพัฒนาระบบฐานข้อมูลและสารสนเทศ
“ศูนย์ข้อมูลสารสนเทศเพื่อการกำกับกิจการพลังงาน” ที่ตั้งขึ้นมานั้น มีส่วนสำคัญที่ช่วยให้สามารถพยากรณ์การผลิตไฟฟ้า โดยเฉพาะจากพลังงานทดแทน ที่จะเข้าสู่ระบบไฟฟ้าในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในสถานการณ์ยุคเทคโนโลยีเปลี่ยนผ่านอย่างรวดเร็ว หรือ “Disruptive technology” ที่รูปแบบการผลิตและการใช้ไฟฟ้าที่เปลี่ยนไป โดยมีเทคโนโลยีเป็นตัวขับเคลื่อน เช่น มีการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนมากขึ้น ทั้งการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์แบบติดตั้งบนหลังคา หรือ โซลาร์รูฟท็อป ควบคู่กับการใช้ระบบแบตเตอรี่กักเก็บพลังงาน หรือมีการผลิตไฟฟ้าเพื่อใช้เอง โดยไฟฟ้าส่วนที่เหลือจะขายเข้าระบบ (Prosumer) ซึ่งจะเป็นที่นิยมมากขึ้น และจะส่งผลกระทบต่อระบบผลิตไฟฟ้าโดยรวม
ทั้งนี้ สำนักงาน กกพ. ได้เริ่มสร้างฐานข้อมูลโดยใช้หลักสถิติ ตั้งแต่ปี 2559-2560 รวมทั้งพัฒนาระบบการรายงานข้อมูลแบบ Near Real Time พร้อมกำหนดมาตรฐานการจัดการข้อมูลด้านไฟฟ้า และรายงานการผลิตไฟฟ้าของประเทศ รวมถึงพัฒนา Mobile Application ที่ใช้เวลาพัฒนา 2 ปี จนถึงปัจจุบัน 2561 แอพพลิเคชั่นกำลังอยู่ระหว่างการพัฒนาในชื่อ ERC Thailand ที่เปิดกว้างให้ผู้สนใจเข้าไปค้นหาข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในด้านไฟฟ้า เช่น แผนที่ตั้งสำนักงาน กกพ.ประจำเขต ข้อมูลสถิติค่าไฟฟ้าฐานและค่า Ft ข้อมูลการใช้ไฟฟ้าแบบ Real Time และข้อมูล Peak รวมถึงอัพเดทข้อมูลข่าวสารด้านพลังงาน เป็นต้น
นอกจากนั้น สำนักงาน กกพ.จะเพิ่มเติมการพัฒนาระบบการรายงานข้อมูลสำหรับการกำกับมาตรฐานความมั่นคงและมาตรฐานคุณภาพการให้บริการก๊าซธรรมชาติ เพื่อรองรับการเปิดเสรีกิจการก๊าซฯ ตามข้อกำหนดการเปิดให้ใช้ หรือ เชื่อมต่อสถานีก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) หรือ TPA Code
ขณะเดียวกัน สิ่งที่ สำนักงาน กกพ. ให้ความสำคัญเกี่ยวกับศูนย์ข้อมูลสารสนเทศเพื่อการกำกับกิจการพลังงานอีกประการหนึ่ง คือ การจัดทำฐานข้อมูล Big data ซึ่งเป็นนโยบายที่ได้รับมอบหมายจากกระทรวงพลังงาน ให้ดำเนินการรวบรวมข้อมูลเรื่องของไฟฟ้า โดยสำนักงาน กกพ. กำหนดแนวทางการจัดทำ Data Analytic ด้านพลังงาน ดังนี้
- Data Management หรือ การจัดการข้อมูล ที่จะรวบรวมข้อมูลโรงไฟฟ้า ข้อมูลปริมาณไฟฟ้ารายภาค และข้อมูลปริมาณไฟฟ้าเชิงพื้นที่
- Data Analytic platform หรือ แพลตฟอร์มการวิเคราะห์ข้อมูลไฟฟ้า ด้วย Business Intelligence (BI) และข้อมูลปริมาณไฟฟ้าแบบ Near Real Time และ
- Human Resources Management หรือ การบริหารจัดการทรัพยากรมนุษย์ ที่จะนำนักวิเคราะห์เข้ามาวิเคราะห์ข้อมูล Big data ให้มีความแม่นยำและง่ายต่อการนำไปใช้ประโยชน์มากขึ้น
ในปี 2563 สำนักงาน กกพ. ตั้งเป้าว่าศูนย์ข้อมูลสารสนเทศเพื่อการกำกับกิจการพลังงาน จะมีฐานข้อมูลด้านไฟฟ้าที่หลากหลายมากขึ้น ทั้งในส่วนของโรงไฟฟ้าที่อยู่ภายใต้การดูแลของ กฟผ. การผลิตไฟฟ้าของเอกชน (IPP/SPP) กลุ่มผู้ผลิตไฟฟ้าใช้เอง (IPS) และกลุ่มผู้ผลิตไฟฟ้าใช้เองและขายส่วนที่เหลือเข้าระบบ (Prosumer) รวมถึงข้อมูลก๊าซธรรมชาติ ผ่านระบบ TPA code ของ ปตท. ซึ่งจะทำให้การกำกับดูแลกิจการด้านไฟฟ้าและก๊าซฯของประเทศ ภายใต้ คณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
