เดือนกุมภาพันธ์ 2566 เป็นเดือนที่การสู้รบระหว่างรัสเซีย – ยูเครนดำเนินมาครบรอบ 1 ปี และสถานการณ์นี้ก็ยังไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่าจะสิ้นสุดลงเมื่อใด โดยในช่วงเริ่มต้นสงครามเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2565 สถานการณ์ราคาน้ำมันในประเทศก็ได้รับผลกระทบจากราคาพลังงานโลกที่ผันผวนอย่างมาก โดยเฉพาะในช่วงพีคของวิกฤต ราคาน้ำมันดีเซล (Gas Oil) ตลาดโลกพุ่งขึ้นไปกว่า 176 เหรียญสหรัฐต่อบาร์เรล ทำให้กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงต้องรับศึกหนักแบกภาระอุดหนุนราคาขายปลีกน้ำมันดีเซล เพราะน้ำมันดีเซลเป็นเชื้อเพลิงสำคัญที่ใช้ขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ จนทำให้กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงติดลบทะลุกว่า 130,000 ล้านบาท และต้องเข้าสู่กระบวนการกู้ยืมเงินจากสถาบันการเงินเพื่อช่วยเสริมสภาพคล่องให้กับกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง
อย่างไรก็ดี สำนักงานกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง (สกนช.) ได้ประกาศข่าวดีในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2566 นี้ถึง 2 ครั้ง โดยมติที่ประชุมคณะกรรมการบริหารกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง (กบน.) ได้ทยอยปรับลดราคาขายปลีกน้ำมันดีเซลลงต่อเนื่อง ครั้งที่ 1 ลด 50 สตางค์ต่อลิตร มีผลตั้งแต่วันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2566 ครั้งที่ 2 ปรับลงอีก 50 สตางค์ต่อลิตร มีผลตั้งแต่วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2566 รวมแล้วราคาดีเซลช่วงสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ลดลงไปรวม 1 บาทต่อลิตร จากที่ถูกตรึงราคามาระยะหนึ่งที่ 35 บาทต่อลิตร เหลือ 34 บาทต่อลิตร
การปรับลดราคาน้ำมันดีเซลรอบแรกตั้งแต่วันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2566 เป็นการลดลงครั้งแรกในรอบ 7 เดือนที่ผ่านมา หลังจากราคาดีเซลได้ขยับขึ้นจากราคาที่ตรึงไว้อย่างยาวนานที่ 30 บาทต่อลิตร จนกระทั่งมาตรึงอยู่ที่ 35 บาทต่อลิตรตั้งแต่ 14 มิถุนายน 2565 เป็นต้นมา นอกจากนี้ กบน. ยังมีมติเพิ่มค่าการตลาดสำหรับกลุ่มน้ำมันดีเซลขึ้นอีก 0.40 บาทต่อลิตร เป็น 1.80 บาทต่อลิตร จากเดิมขอความร่วมมือคงค่าการตลาดน้ำมันดีเซลไว้ที่ 1.40 บาทต่อลิตร เพื่อให้ค่าการตลาดทุกผลิตภัณฑ์น้ำมันอยู่ในกรอบ 2.00 บาทต่อลิตร และให้สอดคล้องกับมติคณะกรรมการบริหารนโยบายพลังงาน (กบง.) ในเรื่องมาตรการบริหารจัดการด้านน้ำมันเชื้อเพลิง
สาเหตุหลักที่ทำให้ กบน. ตัดสินใจปรับลดราคาขายปลีกน้ำมันดีเซลเป็นเพราะ ราคาน้ำมันดีเซลโลกเริ่มอ่อนตัวลง โดยเฉลี่ยทั้งปี 2565 ราคา Gas Oil ตลาดโลกอยู่ที่ 135.53 เหรียญสหรัฐต่อบาร์เรล และเดือนมกราคม 2566 ที่ผ่านมา เฉลี่ยลงไปอยู่ที่ 116.12 เหรียญสหรัฐต่อบาร์เรล ล่าสุด ราคาเฉลี่ย GAS OIL ช่วงวันที่ 1 – 20 กุมภาพันธ์ 2566 อยู่ที่ 105.18 เหรียญสหรัฐต่อบาร์เรล ส่งผลให้การบริหารจัดการสภาพคล่องของกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงปรับตัวไปในทิศทางที่ดีขึ้น
ประกอบกับก่อนหน้านี้คณะรัฐมนตรีเห็นชอบขยายระยะเวลาการลดอัตราภาษีสรรพสามิตน้ำมันดีเซลลงเหลือ1.34 บาทต่อลิตรต่อไปอีก 4 เดือน (21 ม.ค. – 20 พ.ค. 2566) จึงทำให้ กบน. พิจารณาปรับลดราคาขายปลีกดีเซลลง แต่ที่ปรับลงครั้งละ 50 สตางค์ต่อลิตร เป็นเพราะราคาน้ำมันเชื้อเพลิงในตลาดโลกยังคงมีความผันผวนอยู่ตลอดเวลา
อย่างไรก็ดี ราคาขายปลีกน้ำมันดีเซลยังมีโอกาสที่จะปรับขึ้นลงได้อีกหรือไม่นั้น ทาง สกนช. ยังแบ่งรับแบ่งสู้ เพราะขึ้นกับหลากหลายปัจจัย ที่อาจสร้างความไม่แน่นอนให้เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็น ความเคลื่อนไหวด้านนโยบายของประเทศยักษ์ใหญ่ด้านเศรษฐกิจ อย่างเช่น ประเทศจีนที่เปิดประเทศหลังสถานการณ์โควิดคลี่คลาย ธนาคารกลางสหรัฐหรือเฟดปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย ภาพรวมเศรษฐกิจโลกที่อาจเข้าสู่ภาวะถดถอย ตลอดจนสถานการณ์สงครามที่ยังคงยืดเยื้อ กำลังการผลิตของผู้ผลิตน้ำมันและโรงกลั่นน้ำมัน สภาพภูมิอากาศ สถานการณ์ด้านภูมิรัฐศาสตร์ ความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน การเก็งกำไรของตลาด ตลอดจนการพัฒนาด้านพลังงานและเทคโนโลยีที่เกิดขึ้น
ทั้งนี้ กบน.จะประชุมหารือทุกสัปดาห์ เพื่อพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ อย่างรอบด้านเพื่อให้กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงสามารถรักษาเสถียรภาพระดับราคาน้ำมันเชื้อเพลิงในประเทศให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมในกรณีที่เกิดวิกฤตการณ์ด้านน้ำมันเชื้อเพลิง
